
COLLECTIVE
Genel olarak baktığımızda
collective ayarı çok basittir. İstediğiniz açı değerlerini ayarlayın.İşte bu
kadar. Fakat burada da ayar yaparken biraz düşünmekte fayda var. Örnek vermek
gerekirse collective/gaz kolunuz hover da hangi konumda olmalı? Scale uçuran bir
pilota bu soruyu sorduğunuzda kol ortadayken cevabını alırsınız. 3D pilotuna
sorduğunuzda ise değişik cevaplar alma ihtimaliniz çok yüksek. Örneğin çizgisel
bir pitch eğrisi gaz kolu 3/4 civarında iken heliyi hoverda tutar. Yarı çizgisel
bir pitch eğrisi de (pitch eğrisi hover civarında biraz düz hale getirilir)
collective hareketler daha az hassas hale gelir ve daha gerçekçi bir hover olur.
Bu yarı çizgisel pitch eğrisinin başka bir varyasyonuda pallerin sıfır açı
aldığı yerde düz hale getirmektir. Böylece sıfır açıyı bulmak kolay olur. Bu
ayarların hiç birinin diğerinden üstünlüğü yoktur ve tamamen kişisel
tercihlerdir.
Throttle eğrilerini ayarlarken de
amacımız collective komutları limitlerinde sabit kafa hızını yakalamaktır.
Throttle governorları ve limitörler bu iş için yapılmış aletlerdir ve işlerini
gayet iyi yaparlar. Ama bu aletler olmadan da bunu gayet güzel yapabilirsiniz.
Bir kaç örnek vermek gerekirse, motorun kafa hızını sağlayabileceği bir açıyı
aşmak genelde sert duruşlar ve hızlı başlamaları yapılabilir hale getiriyor. Ron
Lund’ dan öğrendiğim bir ipucu ise nitro helilerde motorun maksimum devir ve
beygir gücünün biraz üzerinde kafa hızı kullanmamak. Bu durum yüksek pal
açılarınıda motorun zorlanmasına neden olacak ve kafa hızı düşerek üzücü
olaylara sebep olacaktır.
CYCLIC
Cyclic kontroller swashplate i bir
yöne eğen komutlardır. Kumanda kolundan verdiğiniz komutla eğilmesi hem
hassasiyet hem de kontrolü belirler. Ne kadar cok eğilirse kontrol o kadar
stabil olur. Fakat bu kontrolle beraber hassasiyet de artmış olur. Bu da küçük
kol hareketleriyle helikopterin daha hızlı tepki vermesi demektir. Dual rate ler
ile bu hassasiyeti ve kontrolü azaltabiliriz (hatta bunu kumandadaki bir düğmeye
atayarak istediğimiz zaman açıp kapayabiliriz.) Diğer yandan ise kumandadan
exponential ayarı ile hassasiyeti kol ortalardayken de azaltıp (ya da artırıp)
maksimumdaki değerleri olduğu gibi bırakabiliriz.
Genelde unutulan ayar ise binding
yani sıkışma ayarıdır. Bir yandan elinizle palleri çevirirken bir yandan da
kumandadan cyclic kolunu her yöne hareket ettirin. Kafa hala yumuşak olarak
dönüyor mu? Linkler birbirine sürtüyor mu? Bu testi collective de katarak devam
ettirin. Burada genelde ortaya çıkan sorun kumandadan çizgisel cyclic
komutlarının verilmesiyle helinin cyclic hareketlerinde limitleri aşmasıdır. Her
töne yapılan cyclic hareketer (hem mekanik hem de elektronik) limitleri
aşmadığınızı kontrol etmek için kullanılabilir.
Kumandadan cyclic komutlar
verdiğinizde sürtünmeden dolayısabit kafa hızı için motorunuz daha çok güç
vermek zorunda kalacaktır. Eğer throttle governoru kullanıyorsanız zaten kafa
hızınız sabit kalacaktır. Kullanmıyorsanız sabit hızı elde etmek için
kumandanızdan aileron-throttle ve elevator-throttle mixinglerini kullanarak
bunları ayarlayabilirsiniz. Bütün komutlarda (sağ, sol, ileri ve geri) gazın
arttığından emin olmalısınız. Bu ayarların son hali test uçuşlarıyla ortaya
çıkar.
.İPUCU
Collective
/ Cyclic Etkileşimi
CCPM collective / cyclic etkileşimi herhangi birine komut verildiğinde diğerinin
etkilenmesidir. Kumandadan ileri-geri, sağa-sola hareket verdiğinizde swashplate
topunun hareket- lerini izleyin. Olduğu yerde duruyor mu yoksa yukarı aşağı
hareket ediyor mu? Eğer hareket ediyorsa etkileşim var demektir. FMP nin
ürettiği “Ultimate Setup Tool” gibi ayar aletleriyle bu etkileşimi sıfıra
indirebilirsiniz.
Etkileşim aşağıdaki basit
yöntemlerle azaltılabilir ya da sıfırlanabilir:
- Swashplate servolarınızın hepsi
aynı olsun
- Servo linkleri tüm servolarda
servo kollarına servo şaftından aynı uzaklıkta monte edilmiş olsun
- Swashplate in tüm collective
hareket boyunca terazide olmasını sağlayın (Bunun için endpoint ayarlarını
kullanın)
- Cyclic servoların “slave”
ayarının olduğu bütün programlanabilir mixing fonksiyonlarında bu ayarın kapalı
olduğundan emin olun. (CCPM mixing ayarı dışında)
Bütün yukarıdaki ayarlardan sonra
hala etkileşim varsa bunun nedeni büyük ihtimalle kumandanın programından
kaynaklanıyordur. Bu durumda ek programlanabilir mixing ayarlarının yapılması
gerekir.
SONUÇ
Ayarlarınızla oynamaktan korkmayın.
Ben burada derinlemesine anlatmadım ama umarım standart ayarlardan farklı
ayarlar da olabileceğini gösterebilmişimdir. Helikopteriniz beklediğiniz
tepkileri vermiyorsa ya da bir şeyler yanlış gidiyorsa ayarlarınızı bir daha
kontrol edin. Helinizin kontrollü uçmasını istiyorsanız “bu kadar ayar yeter”
ile yetinmeyin ve bahsettiğimiz kafa hızlarına dikkat edin.
Kırımsız uçuşlar...
|